Rzym

Bazylika św. Jana na Lateranie w Rzymie

Bazylika św. Jana na Lateranie to jedna z czterech bazylik patriarchalnych znajdujących się
na terenie Rzymu i Watykanu. Jest katedrą biskupa Rzymu. Znaczenie kościoła określa napis poniżej gzymsu: Onimus Ecclesiarrum Urbis et Orbis Mater et Caput (Matka i Głowa wszystkich kościołów miasta i świata). Kościół został zbudowany w latach 314 - 318 jako kościół Zbawiciela. Wezwanie zmieniono w 1144 r. Został poświęcony świętym Janowi Chrzcicielowi i Janowi Ewangeliście. Lateran był rezydencją papieży od 313 r. Wcześniej mieściły się tu koszary gwardii cesarskiej. Po przeniesieniu siedziby papieskiej do Perugii, a następnie do Awinionu, w 1308 r. został spalony i ograbiony. Ze względu na zniszczenia papież Grzegorz XI wracając w 1377 r.
z Awinionu, przeniósł swoją siedzibę na Watykan. Bazylikę na Lateranie odbudowano. Największy zakres prac przypada na okres od XVI do XIX w. Obecny wygląd nadano świątyni w połowie XVII w. Klasycystyczna fasada głównego wejścia do bazyliki pochodzi z pierwszej połowy XVIII w.
Jej układ podkreśla pierwotne pięcionawowe wnętrze bazyliki. Fasadę wieńczy 15 figur przedstawiających doktorów kościoła z rzeźbą Chrystusa zamieszczoną w centralnej części.
Do bazyliki wchodzi się z szerokiego narteksu. Środkowe drzwi zostały przeniesione z Kurii przy Forum Romanum. Po prawej stronie znajduje się Święta Brama. W przedsionku ustawiono rzeźbę cesarza Konstantyna pochodzącą z term jego imienia. Na pierwszym filarze prawej nawy bocznej zachowała się część fresku Giotta. W niszach filarów umieszczono posągi 12 apostołów autorstwa uczniów Berniniego. Posadzka w stylu szkoły Cosmatich pochodzi z lat 1417 - 1431. Sufit zdobią herby trzech papieży. Ołtarz główny osłania gotycki baldachim z 1367 r. Pod ołtarzem znajduje się płyta nagrobna papieża Marcina V. Nawę główną zamyka absyda z bogatą mozaiką z XIII w.
W lewej części transeptu ustawiono późnorenesansowy ołtarz Najświętszego Sakramentu. Freski ścienne z przełomu XV i XVI w. przedstawiają historię bazyliki. W bocznych kaplicach oraz nawach spoczywają papieże i kardynałowie. Dziedziniec klasztoru otaczają średniowieczne krużganki z lat 1215 - 1232. Charakteryzuje je delikatna rzeźba kolumienek, które są często skręcane i zdobione mozaikami lub złoceniami. Transept łączy się z baptysterium Świętego Jana u Źródła na Lateranie. Zbudowano je w latach 314 - 320 adaptując istniejące tu wcześniej termy Domu Faustyny. Rotundę z basenem osłoniętym baldachimem pośrodku przebudowano w 440 r., nadając mu kształt ośmiokąta. Kopułę umieszczono na ośmiu porfirowych kolumnach a wokół basenu zbudowano obejście. Do zewnętrznej nawy dobudowano cztery kaplice. Pierwsza z prawej poświęcona jest św. Janowi Chrzcicielowi. Najprawdopodobniej drzwi do niej pochodzą z term Karakalli. Pierwsza z lewej strony to kaplica św. Jana Ewangelisty. Zdobią ją mozaiki z V w.
W przylegającym do kościoła budynku mieści się dawna kaplica papieska Sancta Sanctorum
z obrazem Chrystusa Acheropita. Zgodnie z legendą rozpoczął go malować św. Łukasz
a ukończyli aniołowie. Można go oglądać przez okratowane okienko.

Ciekawostki
Do kaplicy Sancta Sanctorum prowadzą Święte Schody (Scala Santa). Przywiozła je z Jerozolimy w 326 r. św. Helena, matka Konstantyna. Zgodnie z legendą pochodzą z pałacu Poncjusza Piłata
i po nich wchodził Jezus Chrystus. Obecnie schody pokryte są drewnianą okładziną i wolno nimi wchodzić tylko na kolanach. Kaplica San Lorenzo, w której mieszczą się schody, pochodzi z XVI w. Na placu San Giovanni in Laterano znajduje się najwyższy z 13 egipskich obelisków. Ma wysokość 31 m (z cokołem 47 m). Początkowo stał przy Circus Maximus.

Zobacz na mapie

Zobacz w Internecie